! Ин саҳифаи хусусии Каюмарси Ато, хабарнигори Радиои Озодист. Аммо навиштаҳои ӯ дар ин саҳифа мавқеъ ва дидгоҳҳои Радиои Озодӣ нест.

14 января, 2010

Андарзхои Толстой ва мо

Таърихи тамаддун чунин устодони забардасти каломи бадеиро ба дунё овардааст,ки онхо на факат дар адабиёти миллии хеш,балки дар радифи бузургтарин суханварони чахони шинохта шуда, эътибори онхо дар адабиёти тамоми олам равшан ба мушохида мерасад.

Лев Николаевич Толстой классики барчаста ва оламшумули русзамин аст. Имсол ба мавлуди ин суханвари каломи бадеъ 180 –сол пур мешавад.

Махсули адабии Толстой ба эътибори микдор хеле зиёд аст.Вале дар байни онхо шохасархои «Чанг ва Сулх», «Анна Каренина», «Эхё»-ро офарид, ки ба забонхои халкхои собик Иттиходияи Шурави ва забонхои гуногуни хоричи тарчума гардида,сарвати гоявию бадеии адабиёти чахонро гани гардонидааст.

Толстой аз овони хурдсоли ташнаи илму дониш буда,дар синни шонздахсолаги ба шуъбаи забонхои турки-арабии Донишгохи Казон дохил мешавад. У аз хамон давра ба омузиши забонхои турки,араби,тотори,англиси машгул буд.

Толстой дар камолоти чавони ба эчодиёти шоирони форсу точик Фирдавси,Саъди,Хофиз ошно гардида,дар иншои андеша,панду хикматхои хирадмандона аз афкори ахлокии Шайх Саъдии Шерози ( аз бобхои «Гулистон») устокорона истифода кардааст.

Махорати адабии Толтсой ба дарачоте баланд буд,ки у солхои камолоти пири дини мубини ислом ру оварда ,аз хадисхои Пайгамбар (с) бахравар гардидааст.

Агар хонанда дар гулбоги осори Толстой сайр кунад,у аз гояхои начиби халкхоро ба дустию рости ва сулх хидоят кардани адиб бахраёб мегардад.

Толстой нависанда ва файласуфи рус буда,бо Сухраварди форугултахсили забонхои араби,англиси ва фалсафа,доктори хукук ва адабиёти Донишгохи Калкута дустии наздик дошта,то дами марг бо хам мукотиба доштанд.

Мутарчуми китоби «Суханони рахнамо» навиштааст: «Тулстуй бо мутоилаи суханони Пайгомбари Ислом шахсияти он хазратро беш аз пеш сутуда ва хатто хангоме,ки охирин сафари бебозгашти худро намуд ,як чилд аз ин китоб даруни чайби полтуи вай пайдо шуд».

Толстой нависандаи хушгуфтор ва равшанзамир аст. Ин нобигаи айём дар давраи пири ба навиштани панду андарзхои хакимона пардохт ва бо афкори маърифатонаи худ ба пахлухои зиндагии инсонхо,ки аз таззодхо иборат аст,рушани андозад.

Пандхои окилонаи у аз даъвати одамон ба ахлоки наку,садокат ба хамдигар,халимиву хоксори,сухандониву фурутани,сулху ошнои,фони будани тан ва поянда будани рух иборат аст. Андарзномаи Толстой ба пешрафти чахонбинии шахс мадад намуда,уро ба суйи камолоти маънави рахнамун месозад. «Андарзнома»-и Толстой бори аввал дар тарчумаи Мирзо Боки соли 1989 ба ахли фархангиёни точик дастрас гардид,ки панчсаду хафтоду шаш андарзхоро дар бар мегирад. Мо кӯшиш намудем, ки андарзхои Толстойро иқтибос аз шуарои Ачам, аходиси Пайгамбар (с) ва оятхои куръони манзури хонандагон намоем.

ТОЛСТОЙ:
«Омузгоре,ки факат ба талаба монанди падар ва модар мухаббат дорад, бехин аз устодест, ки… неруи мухаббат ба кору талабагонро омезиш медихад, муаллими комил аст. Муаллими хунарест оливу начиб…»

( Андарзнома» - 1989,сах .5)

Биноӣ:

Хаки устод аз падар беш аст,

В-аз падар устод дар пеш аст.

Гар падар аз хаёт бахра дихад,

Устод аз начот бахра дихад.

ТОЛСТОЙ:

«Касе ба хеч вачх шаробхурию сигоркаширо ба хотири накукори ба мардум.аз чумла кор,андешаи саволот,паи рафъи дарди беморон ва намоз ба Офаридгор накарда.Зишттарин корхо лахзаи масти содир шуда».

(хамон чо сах. 20)

Пайгамбар (с) фармудааст:

«Шароб сари чамъи гунохон аст.

(Панчсад хадис.Душанбе -1991 сах.6)


Сураи Моида, ояти 90:

«Эй касоне,ки имон овардед,шароб… кори шайтон аст,аз он пархез кунед,то растагор шавед!».

(Тафсири мухтасари Хатлонӣ-2006 сах. 353)


Пайгамбар (с) фармудааст:

«Шароб модари бадихост».

(махфузот.Хучанд -2007,70 сах.169)

Каломи рухбахши Толстой дар хаёт: «Инсонхо бародаранд».

Хадиси 233.

Аз ибни Умар (р) ривоят аз Пайгобар (с) фармуданд: «Мусулмон бародари мусулмон аст. Зулм намекунад ба у ва таслим намекунад уро,хар ки дар пайи баровардани хочати бародараш бошад.худованд дар пайи хочоти у бошад…»

(Боги накукорон,Москва – 2001 .сах.140)


Сураи Ҳучурот,ояти 10.

«Харойна,муъминон бародаронанд…»

(Тафсири мухтасари хатлони,2006,сах.329)


ТОЛСТОЙ:
«Бани одам бе мадади якдигар зиста наметавонанд: аз ин чихат мо бояд мададгору муттакои якдигар бошем».

(Андарзнома-1989,сах.78)

Пайгомбар (с) фармудааст:

«Муъминон дар дусти ва тараххум барои якдигар чун аъзои пайкаранд: Вакте яке ранчур шавад дигарон хам дар бехобиву таби он ширкат мекунанд».

(Панчсад хадис.Душанбе – 1991 сах.19)

Сухраварди:

«Мусулмонон чун ачзои муташаккилаи як бино хастанд ва хар як дигареро кудрат бахшид ва бад-ин сон бояд якдигарро хоми бошанд»

(Суханони рахнамо,Душанбе 1991 ,сах.20 ,185)

Шайх Саъди мегуяд:

Бани одам аъзои якдигаранд,

Ки дар офариниш зи як гавхаранд.

Чу узве ба дард оварад рузгор.

Дигар узвхоро намонад карор.

(Саъди куллиёт – ч.с. Душанбе 1990,сах.51)


ТОЛСТОЙ :

«Рохи хакики рост аст ва дар ин пешпо намехури,агар ба хамон бирави. Вакте эхсос мекуни,ки пойхоятро дар он ба бероха мондаи,бидон,ки ту аз ин рохи рости худ берун рафтаи».

(Андарзнома -1989,сах.74)

ПАЙГАМБАР (с) фармуда:

«Хар ки ба рохи рости даъват кунад,ба кадри хар ки аз у пайрави кунад,ачр дорад,бе ин ки аз ачри онхо кам шавад ва хар ки ба рохи залолате даъват намояд,ба андозаи хама тобеъонаш гунох дорад бидуни ин ки аз онон кам шавад».

(Панчсад хадис.Душанбе -1991,сах .41)

«Бешак рости хидоят мекунад ба суи неки».

(Махфузот.Хучанд-2007 сах.23)

ТОЛСТОЙ:

«Ба дунё омадему лоба кардем.атрофиён аз омади мо дар табассум шуданд,вакте ки ба зиндаги хушбоши кардем,хама боронхои ашки гарм рехтанду мо моили табассум шудем».

(Андарзнома- 1989,сах.62)

ШАЙХ САЪДИ:

Ёд дорам,ки вакти зодани ту,

Хама хандон буданду ту гирён.

Ончунон зи.ки баъди мурдани ту,

Хама гирён бошанду ту хандон.


ТОЛСТОЙ:

«Сухан калиди дил аст.Агар сухан бехадаф бошад як калима хам зиёда аст».

(Андарзнома ,Душанбе – 1989,сах. 50)

ПАЙГОМБАР (с) фармудааст:

«Зебоии Сухан ба кутохи ва ихтисор аст»

(Панчсад хадис,Душанбе -1991,сах.22)

ТОЛСТОЙ:

«Пеш аз ин ки сухан гуйи забонро хафт бор гардон.Ё хамуш бош,ё чизе бигуй,ки бартар аз сукут бошад».

(Андарзнома ,Душанбе – 1989,сах,63)

ФИРДАВСИ :

Бидон к-аз забон аст мардум ба ранч

Чу ранчиш нахохи суханро бисанч

(Андарзномаи Фирдавси,Душанбе 1992,сах.103

СУХРАВАРДИ:

«Он,ки ба Холики якто ва Расули у имон оварда, бояд сухан ба неки гуяд, ё сукут баргузинад»

(Суханони рохнамо, Душанбе -1991,167,сах.19

ШАЙХ САЪДИ :

То нек надони,ки сухан айни савоб аст,

Бояд,ки ба гуфтан дахан аз хам накушои!

Гар рост сухан гуию дар банд бимони,

Бех з-он,ки дуругат дихад аз банд рахои.

«Андеша кардан,ки чи гуям,бех,аз пушаймони хурдан,ки чаро гуфтам?!».

(Панду хикматхо ,Душанбе-1963,сах.298-99).

ТОЛСТОЙ:

Издивоч – кавлномаи ду инсон аст-мард ва зан,ки факат онон бояд аз якдигар насл биоваранд.

(Андарзнома.Душанбе-1989,сах.21)

Расули акрам (с) фармудаанд:

Яъне,никох кунед,бисёр шавед пас албатта ман ифтихор мекунам ба шумо (бо бисиёр будани адади шумо) аз умматхои гузашта дар рузи киёмат,хатто ба фарзанди нотамом…

(Мехвари одамият.Хучанд -2006,с.24)

Аллома Сухраварди:
Он кас мусулмони вокеи аст,ки нияташ некутар ва поктар бошад ва бехтарини шумо касоне хастанд,ки бо хамсари худ нек мадоро кунанд.

(Суханони рахнамо,Душанбе 1991 сах.52)

Барои хонандаи рушанбин маълум гардад.ки адиби шахир Лев Николаевич Толстой ба ашъори удабои Шарк ва уламои ин марз дусти дошта,бо кумаки онон аз аходиси набави (с) шарафёб гардидааст. Панду хикматхои Толстой аз суханони рахнамои пешвои Ислом об хурда,у ахли башарро барои дарёфти одоби наку ва одамгари, даъват менамояд.

Хак ба чониби Хаким Фирдавсии Туси,ки гуфтааст:

Туро донишу дин рахонад дуруст,

Рахи растагори бубояд-т чуст.

Рустами Ато, омузгор

Комментариев нет:

Отправить комментарий