! Ин саҳифаи хусусии Каюмарси Ато, хабарнигори Радиои Озодист. Аммо навиштаҳои ӯ дар ин саҳифа мавқеъ ва дидгоҳҳои Радиои Озодӣ нест.

03 апреля, 2009

Идомаи Нардбони ТАРС

Салими АЮБЗОД
--------------------
...Рег кадамхои маро фуру мебарад. Мабод ман дарвокеъ хазанда бошам? Аммо тарс ва хохиш маро ба пеш меафкананд. Тарс ва хохише ки ном доранд. Ном надоранд, вале чизе кавитар аз онхо нест.

То он ки поямро ба зинаи аввали нардбон гузорам, се нафарро, ки мехоханд маро душманона дар огуш гиранд ва рохбандон кунанд, чапгалат медихам, дуйи дигарро аз бари чомаашон кашида, ба замин меафканам ва яки дигарро бо кумаки хампахлуям аз пояи нардбон дур меапртоям. Ду ангуштамро ба чашмони хариси дигаре мехалонам ва дахони гормонанди уро мебинам. Дасту сар, соку сурин, мушту лагад, оринчу китф ва пешонаамро аб кор меандозам. Чуби надбон дар нигохам зарнигор мешавад.

Хазанда?

Хазандаи баланд ба гушам мерасад.

Оё хазанда парвоз тавонист кард?

Оё ботлокнишин ба абрхо хохад расид? Ё Баховаддин!

Аз руйи реги маканда ба зинаи аввал баромадан кори аз хама мушкил аст. Ин зинаи хак ва хукук аст. Ин зина огози бархостан ва ибтидои парвоз аст. Туро нахоханд гузошт, ки ба ин зина кадам нихи, чун зинаест, ки рохро боз мекунад. Аз боло фишоре руйи ту меояд, ки сангину нафастангат мекунад ва поён садхо даст домонаро сар намедихад, ки рах ва сабук шави ва ба боло рави. Аммо вакте ки аб зина баромади, дигар хама ба як бор хотима меёбад, дигар касе ба ту кордор намешавад. Дар они вохидфишор махв мегардад ва адстхо поятро рахо мекунанд. Озод мешави. Монанди паррандае, ки аз дом рахо шудааст ва мехохад болу пар бикшояд. Чахд мекунам, чон меканам. Садоеро мешунавам, ки ба садои худам монанд нест, вале гуё аз умки вучуди ман берун меояд:

-Зури бехду миён мешиканад. Барои расидан ба зинаи аввал бояд дар минтакаи кехон зода шави. На, аниктараш, волидайнат бояд дар ин води таваллуд шуда бошанд. Кадом води? Бояд дар дехае зода шави, бигзор дар хонаводаи як шубон, аммо ин деха ном дорад. Агар на, дастикам як когаз дошта боши, ки гуё хамин тур аст. Когазе, ки аввалин нафаси туро дар ин дунё ба дуруг омезад ва хамаи хастии туро аз як дург таркиб дихад.

Ё аз миёни сабукпотарин душизаи онхо хамсар баргузини, ки ба ном хамсари ту бошаду шабхо зери пойи онхо. Ё хохаратро ба пучтарини онхо бидихи, ки аз у як сабукпо ва хамзамон як хамсар бисозанд. Он гох корат осонтар мешавад. Факат хамин мухим аст, дигар хич чиз. Агра бидонанд, ки ту аз он деха ва ё вохаи, рохатро боз мекунанд. Гуё модарат туро на дар он деха, балки дар руйи зинаи аввали ин нардбон зоидааст. Танхо модарони як махалли муайян сарнишинони Нардбони Бузургро ба дунё меоранд. Бачадони онхо шакли вика дорад ва чанини вижа мепарварад. Аслан мухим нест аз кадомин тухма – тухмаи дузд , рахзан, худи ва ё бегона. Бигзор хатто аз тухмаи шайтон бошад.

Тухма мухим нест, бачадон мухим аст. Овах, ин аст, ки гуфтанд, хану з чанин пайдо нашуда, дар зинае аз Нардбони Бузург барои у чой мукаррар хохад буд. Хуб, билфар, бо сад росту дуруг ба зинаи аввал даст ёфти, часпиди ва ба лагадмоли болоихову домангирии поинихо рубару шуди, баъдаш чи пеш хохад омад?

Баъдаш бояд дар зинахои болотар акрабо ва дустон дошта боши, ки бо белу каланду чубдастхо ба сари хар кадоме ки мехохад, ба зинаи аввал барояд, бикубанд ва аз дасти ту гирифта, туро ба болотар кашанд. Он гох корат осонтар мешавад.

Дар хар сонияи ин мочаро бояд ба курбони омода боши. Онхое, ки кумакат мекунанд, дар посух дасти тар мехоханд.

Харчи дори. Ва ё надорию аммо рузе хохи дошт. Хеч кас ройгон ангушт ба ангушт нахохад зад. Хар чи дори, биёр. Бисёртар – хубтар.

Бояд омоа боши, ки на танхо мол, балки зехнатро низ ба онхо бидихи.

Бояд омода боши, ки вичдонатро ба онхо бидихи.

Ва хатто имону номусатро...

Ман намедонам ин хамаро ба худам мегуям ва ё танхо аз дил мегузаронам. Аммо садои бегонае меояд:

- Бубин, шояд факат як бор зиндаги ба ту пайт медихад, ба ин нардбон наздик ойи. Барои баъзеи дигар харгиз чунин фурсат даст нахохад дод. Пас, бо хар рохи мумкину номумкин бояд аз ин зинахо боло рави. Афроде ин парвозро ба баъд вомегузорад, чун фикр мекунад, кори аз ин мухимтаре дорад. Аммо рузе, ки вай ба пояи нардбон меояд, мебинад, ки ситезачуёни мусаллахе онро давра гирифтаанд ва ба вай рох намедиханд, ба пояи нардбон хатто наздик оя. Онхо уро дар фосилаи як тир нигах хоханд дошт. Пас, чун фурсат туро даст додааст, чуби нардбонро бо дандонат бигазу худро болои он бигир!
Баъди кашокашхо ва афтударафтхо, бо сари пургавгою пурдард, дандонхои шикаста, гушу бини ва оринчхои хуншор, нихоят ба зинаи аввал мебароям ва чойи тангеро, ки танхо як нафар дар он мегунчад, сохиб мешавам. Хама часпуталшхо ин чо ба поён мерасад. Рафъи якбораи фишор аз сару танам ба ман сабуки медихад ва сархушам мекунад. Дастхои бешумордомони дарида ва пойхои урёну харошхурдаамро сар медиханд. Гулдузихои аргувонии нохуни онхо дар пойхоям боки мемонад. Ох мекашам, вазанмро ба чорчубаи нардбон пахш мекунам ва аз баландии зинаи аввал ба атроф менигарам. Зери поям шахреро мебинам. Хонахои хурду калон, пасту баланд, кучахо, чарогхо, мошинхо, одамон. Дар канори шахр Чахорбоги шукуфоне зери нури нигохам меафтад. Ман худамро офтобе фикр мекунам, ки аб ин регзор шахр ва богистон нурпоши мекунад ва аз анвори н бояд дар Чахорбог гулхо бишкуфанд.
Садоеро мешунавам, ки ба овози худам монанд аст:
- Ин чорбог пур аз муъчиза аст. Вале хисори атрофаш хароб шудааст. Хар кас чизе мехост, аз он бидуздад, дузди ва чахорпоён аз рахнахои девор дохили бог рафта, гулбаргхои нафисро мехуранд, сабзаи нозукро поймол мекунанд, танаи дарахтонро дандон мезананд. Он гулхои пажмурда, ки мебини, хамеша ин гуна набуданд. Факат садбаргхо зинда мондаанд ва дар субхидам бо овози ширадори махмали тарона мехонанд, мачнунбедхо шабонгах шеър мегуянд, сарвхо мераксанд, садахои пир панду андарз меоранд.

Ман лабханд мезанам. Зонуи хуншрамро мемолам ва меандешам. Меандешам ва тасмим мегирам, ки Чахорбогро обод кунам. Ин нафосату зебои набояд нобуд шавад.
Дар пояи нардбон кашокаш хануз идома дорад...
(Думбола дорад. Аз китоби "Каме Латра")

02 апреля, 2009

Нардбони ТАРС

Салими АЮБЗОД
---------------------

Биёбон...
Кавири беохир, шуразор, хокистон...
Кавири Кабир...
Сохилхои хушкида, сангхои ашкшуда ва ё ашкхои сангшуда дар суги обшорон...
Решахои сухта, баргхои хокбод...
Осмони беранг ва абрхои хоколуд...


Аз тафти хавову рег хама чизи сафед сиёх метобад ва сиёх сафед.
Дар хаври уфук саробе мавч мезанад. Саробхое. Бодбоне. Бодбонхое...
Киштие, ки дар укёнуси мехолуду нилии беканор бо шукухи тамом шино мекунад, мисли ин ки гуиё дар парвоз аст ва бо дурахши гулгуни бодбонхояш ба сохилнишастагони сабукбори бехабар паём мефиристад. Паёмаш шабех ба фарёди хотирахои дуру мурда ва шабех ба сукути фанои фанохост.

Ин кишти бо он бодбонхои баландаш шабех ба хайкалхои абулхавлист, ки дар хечистон комат афрохтаанд ва рузе ба шахпули онхо ресмон хоханд андохту вожгунашон хоханд кард. Магар на? Аз хештан бипурс, ки ёдгори биёбон чист?

Ин кишти бо он бодбонхои баланду дурахшону гулгуну парафшонаш хазорон сурох ба тан дорад ва ногузир гарк хохад шуд ва хохад рафт баумки мавчхои кухманзар ва ё обхо дар ин укёнус хоханд хушкид ва бухор хоханд шуд ва кишти ба руйи регхо фуру хохад уфтод монанди колбади укоби хаста. Ва ба рег табдил хохад ёфт.

Ман намедонам, дар ин кавир чи гум кардаам ва ба дунболи чи мегардам. Дар ин хоки мурда дигар гиёхе нахохад руйид ва ба ин сохилхои хушкида дигар обе нахохад чори шуд. Дигар Кавир худое нест, ки фаровони орад, дар каъри худ оташро панох дода бошад ва киштихоро дар дарёи пуртуфон химоят кунад. Хама худохои антики оди ва холи аз мазмун, пиру бечор ва дастнигару муштипаранд. Ва пайкарахои осмонбуси онхо на аз зару на биринчанд. Он лахзахо, ки издихом онхоро вожгун мекунад, хохад дид, ки аз гачкорихои пуку тухоли беш нестанд.

Ва ман дар ин хокистони лус соя надорам. Сояамро гум кардаам. Оё кас вакте соя надорад, киммате хохад дошт? Магар ба думболи сояи худ мегардам? Ва ё шояд ман хам монанди ин мучассамахо сояе беш нестам, саробе хаёле, бодбоне?

Аммо фагонаи дуди гализе ба думболам меояд, маро таъкиб мекунад ва ман аз он мегурезам. Ва ин дуд аз пасам мехазад, маро таъкиб меунад, мисли ресмон ба даври гарданам печ мехурад ва нафаси маро акиб мегардонад, рахи фарёди маро мебандад ва димогамро месузонад. Ин дудест, ки ман онро ламс мекунам. Дуд соя надорад, ман надорам.

Ва муште ба сар мехураму аз хуш меравам.

Аз хуш меравам ва аз дард беор мешавам.

Бедор мешавам. Дар хоб бедор мешавам. Хоб мебинам, ки бедор мешавам. Бедор мешавам, ки хоб мебинам. Дилам меларзад. Гуё беморам. Гуё дарди сахте азиятам медихад, аммо намедонм ин чи дардест ва аз кучост.
Гирдоб лулаест ба шакли конуси сарчаппа ва об дар он бо суръати баланд давр мезанад ва каъри укёнусро ба андозаи як пиёла во мекунад. Румавчхои гирдоб киштиро ба чанг меоранд ва девоб бодбонхои гулгунро ба коми худ мекашад, онгуна, ки оби гилолуди руди касиф гулбаргхои нафисро. Дар они вохид укёнус мехушкад ва дар бистари он киштиро мебинам, ки дар пеши чашмам аввал ба шикастпорахо ва баъд ба як лошаи беисм ва сипас ба хоктудае табдил меёбад. Реги бистари укёнус як каф бештар мешавад.

Рух аз махбаси танам берун мешавад. Начот меёбад ва дуруду сано бар начот мегуяд. Лабханд мезанад, харчанд чашмонаш сурхидаву андухгину варамидаанд. Лабханд мезанад ва нигохшаро аз ман барнамедорад. Дар токи хона парвоз мекунад ва баъд аз равзанаи боз берун меравад. Вахй мегирам, ки он дигар човидона барнахохад гашт.

Батадрич мефахмам, ки на аз дард, балки аз тарс бедор шудаам. Рух аз танам нарафтааст, аммо мехохад биравад. Зиндаам, аммо метарсам. Аз чи метарсам, намедонам. Ин бадтарин тарс аст, вакте намедони аз чи чиз метарси. Намедони, вале дилат меларзад.

Фаввораи дуд парешон мешавад ва дар паси он нардбони борику баландеро мебинам. Нардбонеро, ки поя дар ботлок дорад, аммо иртифояш дар фосилаи чашмрас нест. Иртифояш дар осмонхо нопадид мегардад.

Ман ба сакфи дудагирифта чашм медузам ва мекушам дубора ба огуши абрии хобхои худ фуру равам. Пилкхоям гарм мешаванд. Мешумурам: як, ду, се, себ, себ, себ...на, аз нав: як, ду, дуд. Дуд?! Чор...Дор. Дор?! Ба ёдам мерасад, ки фагонаи дуди ситабр ба ресмони дор монанд буд. Ин ресмоне буд, ки мехост маро ба дор кашад. Як мол, як андеша ва ё як хис исрор меварзад, ки фармушаш накунам. Дард? Бим? Дил? Соя? На, хоб. Хоб ба ман мегуяд, бихоб ва манро бубин, зеро ман туро бедор хохам кард. Хазён. Онхое, ки ба хоб сачда мекунанд, харгиз ширинии бедории намози бомдодро нахоханд донист.

Кавире..

Пахнои бегиёху бешакл ва бе осмону бе сомон.

Реги сафед, буттахо, хорхо. Реге монанди барф, буттахое монанди пилкхои баста. Ва нардбони бузурге дар миёни биёбон руста рост суйи боло. Ду пояи нардбон ду танае хастанд, ки аз ин хоки лус руйидаанд. Онхо дар рег фуру рафтаанд ва аз зехашон оби ганда дамидаасту рег шура бастааст. Хашароте ба пояи нардбон часпидааст, то аз шура начот ёбад ва аташи худро дар нами чубхои нардбон гарка кунад. Ва нардбон ба фалак меравад, он кадар баланд, ки дар фаросуйи абрхои хоколуд нопадид мешавад. Он суйи абрхо чист, намедонам. Ва шояд хич кас намедонад.

Овозеро мешунавам, ки ба садои худам монанд аст:
- Ба нардбон баромадан барои ту осон нест. Ту ба ин хак надори. Ту аз онхое нести, ки хануз чанинашон дар батни зане ба вучуд наомада, дар зинахои ин нардбон чойи хоссаи худро доранд. Ту хазандаи ва харгиз парвоз нахохи кард.
Пас, чойи ман биёбон аст, на миёни абрхо? Ёдгори биёбон чист? Киштии гулгунбодбон ва ё як каф реги бистари дарё?

Аз пушти сарам садои мардум меояд.

Сели одамизод ба кавир мерезад монанди обе, ки омадааст дарёро зинда кунад. Одамчахои бешумор катрахои онанд.

Издихоми анбух ба суйи нардбон медавад. Одамон баробар ба пояи нардбон мепечанд. Онхо танхо начоти худро дар ин нардбон мебинанд. Онхо дар гояти тарс аз чизе фирор мекунанд ва худро ба ин нардбон мерасонанд. Онхо хамдигарро тела медиханд, мезананд, дастхои якдигарро, ки аз пояи нардбон гирифтаанд, мегазанд, мехарошанд, мепучанд, остинхои хамдигарро медарронанд.

Як тоссаре, ки тосии сараш дар офтоб месечад, дандонхояшро гиз кардааст. Он дигаре, ки пахлуи уст, муйлаби кутох, руйи поктарош ва чашмони харисе дорад. Гуийо кудрати нигохаш одамонро ду атраф меафканад ва ба худ рох мекушояд. Сеюми каландриш аст ва мехохад, бо ришаш чашми одамонро кур кунад ва аз нардбон боло равад. Вай ришашро ба сару руйи одамон месобад. Пашм ба чашмхо мемолад. Издихом чехраи худро намоён мекунад.

Дахоне во мешавад. Гори морро мемонад. Гуё фарёд мезанад, аммо садояш нест. Фарёди бесадо ва ё азоне ба гуши кар. Чи мегуяд? Чи мехохад? Овах, дар авчи худхохи ва танаффур дасташро газидаанд ва аз нуки ангуштонаш хун мешорад. Хун медурахшад. Пашму чашму хашм.

Овозеро мешунавам, ки гуйо ба садои худам монанд аст, аммо аз лабхои баста ва дандонхои зиреххурдаи ман берун меояд:
-Ба пеш, ба суйи... Нардбон! Ба пеш, ба боло, вагарна шура хохи баст...

(Думбола дорад. Аз китоби "Каме Латра")