Ин матлабро шаш сол пеш аз ин, замоне ки мақомоти Тоҷикистон барои нашри ҳафтаномаҳои озодбаёни “Нерӯи сухан”, “Рӯзи нав” ва “Одаму олам” мушкил пеш оварданд, навишта будам. Аммо то ҳоло рӯйи чоп наомада буд. Имрӯзҳо, ки дигарбора дар остонаи интихобот барои ҳафтаномаҳои мустақили дигар ҳамингуна як мушкил пеш омадааст, зарур донистам ин матлабро аз бойгониам гирифта, нашр кунам. Бидуни таҳрир.
Баъд аз наклхои хонум Сюзан Франглер ба хулосае омадам, ки журналистони олмони аз дигар сайёраанду мо аз сайёраи дигар.
Акнун чойи бахс нест. Дар Точикистон агар кахри мансабдорони оли ояд, дар як вакт метавонанд, ба хар бахона амнияту озодии журналистон ва рузномахои озодро халалдор созанд. Гувохи ин гуфтахо амронамаи Прокуратураи Генерали ба хафтаномахои «Рузи нав» ва «Неруи Сухан» мебошад.
Чоп накардани “Шарки озод”, чопхонаи Дастгохи ичроияи Президент, рузномахои «РН», «НС» ва «Начот» -у «Одаму олам»-ро боз хам чи метавон гуфт? Албатта, норозигии ахли Хукумат аз мавчудияти рузномахои озод. Дар баробари ин, хатто созмонхои байналмиллал низ хомушанд. Онхо хам ёд гирифтаанд, факат бо як мактуб кобили кабул набудани кори хукуматро менависанду тамом.
Аммо дар давлати Олмон мардумаш аз мардикорон ва наркобаранхои точик хеле зиндагии осудаву ором доранд. Ба ин монанд, журналистони олмони низ аз хамкасбони точики худ хеле дар пешанд. Дар ин маврид хонум Сюзан Франглер (33 сола, Устоди Донишгохи Берлин ва Швейтсариё), ки тайи чанд муддат дар Хучанд аст, таъкид мекунад, ки дар Олмон журналистон нисбат ба дигар табакахои чамъият хукукхои бештар доранд. Онхо метавонанд аз кадом масъули давлати набошад, ба саволи худ чавоб гиранд, дар холе ки журналистони точик аз дастнораси ба иттилоот танкиси мекашанд.
Сюзан мегуяд, дар хамон Олмоне, ки аз Точикистон ба сари ахоли ва худуд бисёр калон аст, давоми кариб 60 соли ахир ягон латукуби журналистон ва фишоровари ба онхо ба кайд гирифта нашудааст. Аммо дар Точикистони кунуни баъд аз соли навадум агар сари зиёда аз 60 журналист хурда шуда бошад, латукуби онхо то хол аз тарафи одамони ношинос идома дорад. Холати имрузаи журналистони точикро хонум Сюзан Франглер ба давраи пешазчангии давлати Олмон мекунанд. Яъне мо аз олмонихои имруз бештар аз 60 сол кафо мондаем.
Атрофи масъалаи бакайдгири бошад, Сюзан меафзояд, ки дар Олмон аз тарафи ягон вазорат ба кайдгири нест. Бинобарин, дар Олмон хар як шахрванд метавонад, ки рузномаи худро таъсис дихад. Хатто журналистони олмони маоши хеле баланд доранд. Аз ин сабаб онхо барои дарёфти маблаг аз дигар сарчашмахо овора намешаванд. Аслан онхо маблагро барои нашри рузнома аз хисоби обунаи рузномаи худ ба даст меоранд.
Обуна мисоли рузномахои хукуматии Точикистон мачбури сурат нагирифта, балки мардум аз руйи хосташ ба рузномахои хонданбоб обуна мешавад. Ин мисоли он нест, ки агар ягон нафари олирутбаи Точикистонро журналистон камбудяшро гуянд, у худсарона тамоми рузномахоро аз дукон бардораду мардум барои харидани як рузнома вакти зиёди худро сарф кунад. Хонум Сюзан хеле дар ташвиш аст, ки дар чумхурии мо ягон газетаи харруза интишор намеёбад. Вале дар Олмон зиёда аз 130 номгуйи газетаи харруза интишор мешавад.
Аммо Хукумати Точикистон кодир нест, ки акаллан рузномахои озодро гузорад, то аз хисоби худ хафтаномахоро ба чоп расонанд. Пас аз ин, ахволи журналистони точикро бо олмони мукоиса карда мешавад? Ё вокеан онхо аз сайёраи дигаранду мо аз сайёраи дигар???
Соли 2004, шахри Хучанд
Комментариев нет:
Отправить комментарий